Σκλήρυνση κατά πλάκας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τμήμα Ιατρικής
Έτος: 2014
Διδάσκων: Κουτσουράκη Ευφροσύνη

Περιγραφή Μαθήματος
Η ΣΚΠ αριθμεί περισσότερους από 10.000 ασθενείς στην Ελλάδα, προσβάλλει συνήθως νέα άτομα, πιο συχνά γυναίκες, στην κορύφωση της επαγγελματικής και οικογενειακής τους ζωής αποτελώντας όχι μόνο επιστημονική πρόκληση αλλά και κοινωνικό φαινόμενο αφού αρκετές φορές συνδέεται με αναπηρία καθώς και νευροψυχολογικές διαταραχές.

Είναι μια πολύπλοκη ασθένεια με αρκετούς μηχανισμούς που συμβάλλουν διαδοχικά ή ταυτόχρονα στην παθοφυσιολογία της, δεν είναι κληρονομική αλλά υπάρχουν και οικογενείς μορφές, επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες οδηγώντας τους επιστήμονες να μιλούν για επιγενετική της νόσου. Οι διαδικασίες αυτές δεν παρουσιάζονται ομοιόμορφα σε όλους τους ασθενείς και μπορεί να κυριαρχούν επιλεκτικά σε διαφορετικά στάδια της νόσου και σε συγκεκριμένους ασθενείς με αποτέλεσμα την παρατηρούμενη ετερογένεια και εξατομίκευση στην φαινοτυπική έκφραση της νόσου, στην πρόγνωση και στην ανταπόκριση στις θεραπείες. Η επιτυχής θεραπευτική παρέμβαση αυτή τη στιγμή θεωρείται ότι απαιτεί ένα συνδυασμό διαφορετικών θεραπευτικών στρατηγικών που θα στοχεύουν στην εξατομικευμένη παθοφυσιολογική διεργασία που κυριαρχεί τη δεδομένη περίοδο.

Πολύ σημαντική επίσης είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, αφού μέχρι τώρα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία της νόσου, καθώς και η αποκατάσταση από τα αρχικά στάδια της νόσου. Οι στόχοι του μαθήματος είναι η εκπαίδευση των φοιτητών(-τριών) στη σκλήρυνση κατά πλάκας και όσων ενδιαφέρονται να γνωρίσουν βασικές αλλά και λεπτές πτυχές της νόσου, που αντιπροσωπεύει μία νευρολογική νόσο με πολύπλευρη κλινική και ανοσολογική υπόσταση.

Η γνώση των διαγνωστικών κριτηρίων, των ιδιαίτερων συναισθηματικών και νοητικών διαταραχών που παρουσιάζουν οι ασθενείς, των ιδιαίτερων προβλημάτων που προκύπτουν στον εργασιακό χώρο αλλά και μέσα στην οικογένεια, της αλληλεπίδρασης μεταξύ περιβάλλοντος και νόσου, της γενετικής, της ανοσολογίας η γνώση σύγχρονων διαγνωστικών τεχνικών, η γνώση σύγχρονων ανοσοτροποιητικών και ανοσοκατασταλτικών θεραπειών θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης των ασθενών αλλά και στην προσοχή που πρέπει να δίνει ο θεραπευτής.

Επιπλέον στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των φοιτητών(-τριών) σε μία χρόνια νευρολογική νόσο που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους, που δεν τους καθιστά απαραίτητα κινητικά ανάπηρους, παρά μόνο σ’ ένα μικρό ποσοστό των ασθενών, αλλά με ιδιαιτερότητες που όταν αντιμετωπιστούν κατάλληλα σε πρώιμα στάδια της νόσου (εξατομικευμένη θεραπεία και αποκατάσταση), μπορούν να τους καταστήσουν ιδιαίτερα δημιουργικούς και παραγωγικούς.

Τέλος, στόχος του μαθήματος είναι η απο-μυθοποποίηση και απο-δαιμονοποίηση της νόσου μέσω των σύγχρονων γνώσεων και στρατηγικών για την αντιμετώπιση της νόσου. Εφικτοί στόχοι και συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων που εμπλέκονται στην υποστήριξη των ασθενών με τελικό στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής όχι μόνο των ασθενών αλλά και των οικείων τους οι οποίοι δεν πρέπει να οδηγηθούν στην συναισθηματική εξουθένωση.

Video-Διαλέξεις

Διάλεξη 01: Επιδημιολογικά στοιχεία και αιτιοπαθογένεια της σκλήρυνσης κατά πλάκας

• Οι πρώτες περιγραφές ασθενών και μελέτες πάνω στη ΣΚΠ
• Επιδημιολογικά στοιχεία της ΣΚΠ
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες και παθογένεια της ΣΚΠ
• Γενετικοί παράγοντες και παθογένεια της ΣΚΠ
• Ανοσολογία της ΣΚΠ

Διάλεξη 02: Κλινική εικόνα, διάγνωση και διαφορική διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας

• Συμπτώματα (σωματικά και νευροψυχολογικά), πρόγνωση και μορφές της ΣΚΠ
• Πώς γίνεται η διάγνωση της ΣΚΠ (διαγνωστικά κριτήρια, εργαστηριακές εξετάσεις και βιολογικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται)
• Διαφορική διάγνωση της ΣΚΠ (απομυελινωτικά νοσήματα και λευκοδυστροφίες)

Διάλεξη 03: Θεραπευτικά σχήματα για την αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας

• Θεραπείες που έχουν εγκριθεί στην Ελλάδα για τη ΣΚΠ
• Θεραπείες που έχουν εγκριθεί για τη ΣΚΠ σε άλλα μέρη του κόσμου αλλά δεν κυκλοφορούν ακόμη στην Ελλάδα
• Μελλοντικές θεραπείες για τη ΣΚΠ
• Συμπτωματική θεραπεία για τη ΣΚΠ (αντιμετώπιση των συμπτωμάτων)
• Παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπείες
• Πώς λαμβάνεται η απόφαση για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του κάθε ασθενή με ΣΚΠ
• Αποκατάσταση (κινησιοθεραπεία-ψυχοθεραπεία) στη ΣΚΠ